Hoe weet jy wanneer jou kind vir byvoorbeeld oorslaap of ’n selfoon reg is? Kenners gee raad
Deur LUISA VAN DER LINDE
As jy swanger is, wonder jy dalk: “Sal ek ’n goeie ma of pa wees?” Jou kind begin skaars vaste kos eet en dan wonder jy weer: Gaan sy nie dalk verstik nie? In elke ouerskapfase is daar uitdagings. Soms kom ouers op ’n punt wat hulle wens dat daar duideliker riglyne vir kernsake was. Wanneer is byvoorbeeld die beste ouderdom om vir ’n kind ’n selfoon te gee?
Wietske Boon, Gautengse spelterapeut, sê soos kinders ouer word, word hul verantwoordelikhede groter en maak ouers stelselmatig meer toegewings en laat meer vryheid toe. “Dit gebeur nie oornag nie en ouers kan besluit wat om toe te laat, afhangende van die manier waarop die kind vorige situasies hanteer het.
’n Kind wat baie verantwoordelik optree, kan meer vryheid gegee word. “’n Kind se persoonlikheid en selfbeeld is ook bepalende faktore: Kan jou kind opstaan teen groepsdruk en situasies vermy wat moontlik negatiewe gevolge kan inhou? Tog is dit steeds belangrik om te onthou dat ’n kind steeds ’n kind is, dat ongelukke baie keer gebeur sonder dat hy of sy daarvoor gesoek het en dat kinders soms oordeelsfoute maak.”
Maryna de Beer, ’n Gautengse berader met ’n privaat praktyk, sê die grootste motivering vir ouers om sekere dinge op sekere ouderdomme vir hul kinders toe te laat, moet die kinders se kognitiewe ontwikkeling, die veiligheidsaspek, die kinders se vermoë om ’n situasie te hanteer en hul emosionele ontwikkeling wees.
“Vandag se samelewing en groepsdruk het ’n geweldige invloed op die keuses wat ouers maak rakende die ouderdomme waarop hulle hul kinders aan spesifieke dinge blootstel. Ouers maak hul kinders groot op grond van die voorbeeld wat deur hul eie ouers gestel is, sowel as hul ervaring en omstandighede,” vertel sy. “Daar is egter ’n groot verskil in die dinamika van wat gepas vir die samelewing van die vorige generasie was en wat dit vir die generasie vandag is. Daarom is dit belangrik dat goeie waardestelsels behoue bly in die besluitneming rakende kinders se blootstelling, al is dit teenstrydig met die ‘norm’ van wat vandag se samelewing bepaal of vereis.”
WANNEER KAN MY KIND WAT DOEN?
Wat as my kind wil oorslaap of saam met ’n maat met vakansie wil gaan?
“Die eerste vraag wat ouers kinders moet vra, is of hulle by die maat wíl gaan oorslaap,” sê Wietske. Sy meen kinders kan toegelaat word om oor te slaap as jy as ouer die maat se ouers baie goed ken en vertrou. Kinders moet hulself kan laat geld as hulle in ’n situasie beland waar dit nodig is. Maryna sê kinders wat oorslaap, moet op ’n ouderdom wees waar hulle in staat is om hulself te kan help of hulp te kan bekom. ’n Gesonde ouderdom wat aan hierdie verwagting voldoen, is 13-18 jaar.
As kinders jonger as hierdie ouderdom oorslaap, moet dit verkieslik by direk verwante familie of naaste vriende wees. Wietske sê wanneer kinders saam met maats met vakansie gaan, moet die ouer dit weer eens slegs toelaat as hulle in staat is om hulself te kan help of hulp te bekom sou daar iets gebeur. Dit moet ook net toegelaat word wanneer die ouers die maat se ouers persoonlik ken.
Wanneer kan ek vir hom of haar ’n selfoon gee?
“Wanneer kinders hul eiendom kan oppas en met verantwoordelikheid daarmee kan werk, is hulle gereed vir ’n selfoon,” meen Wietske. Sy reken laerskoolkinders kan ’n selfoon kry vir gebruik in noodgevalle. Maryna sê kinders kan ’n selfoon kry as hulle in staat is om verantwoordelikheid daarvoor te neem sowel as dit waaraan hulle blootgestel gaan word deur die gebruik daarvan. “’n Gesonde ouderdom wat aan hierdie verwagting voldoen, is 12 jaar en ouer. Kinders op hierdie ouderdom is bewus van gewetensaspekte wat hulle beter in staat stel om gesonde oordeel rakende selfooninteraksies toe te pas.”
Wanneer mag my kind drank gebruik?
“’n Proetjie per geleentheid onder ouertoesig is toelaatbaar vir kinders wat reeds in die hoërskool is. Wanneer ’n kind stelselmatig aan vryhede soos drankgebruik blootgestel word en sien dat hul ouers verantwoordelik met drank omgaan, leer hulle met tyd om binne perke met drank om te gaan,” sê Wietske. Maryna voel kinders moet vir die eerste keer drank gebruik ná die ouderdom van 16 en voel dis verkieslik dat die eerste jaar van alkoholgebruik slegs in die teenwoordigheid van die ouers self is sodat die kind kan leer om verantwoordelik te drink. “Die impak van alkohol op die werking van die kind se brein asook die gevaar van verslawingsaspekte speel ook in hierdie stadium van ontwikkeling ’n geweldige rol. Beheer is daarom van kardinale belang.”
Wanneer kan my kind alleen gaan fliek?
Wietske sê situasies waarin jou kind ’n teiken vir misdaad is, behoort vermy te word. Alleen in die fliek, is so ’n voorbeeld. “Soos met oorslaap, moet kinders in staat wees om hulself te kan laat geld of hulp te kry. Kinders jonger as 13 moenie sonder ’n verantwoordelike volwassene alleen in ’n teater gelaat word nie,” sê Maryna.
Gesonde riglyne
Dis nodig om gesonde riglyne te stel waaraan ouers hulself kan meet rakende die besluite oor hul kinders se blootstelling, sê Maryna.
Sy sê as daar uiteenlopende opvattings in die ouers se opvoedingstyl is, is dit altyd wys om ’n goue middeweg te vind in die besluite rakende hul kinders.
“Onthou, wanneer kinders te vroeg aan dinge blootgestel word, beland hulle onvermydelik in situasies wat hulle uiteindelik skade berokken.”
Wietske sê: “Vertrou jou sesde sintuig. Wanneer jy ’n gevoel het dat alles nie pluis is nie of dat dinge erg kan skeefloop, wees versigtig wat jy toelaat. Daar is ’n fyn balans tussen oorbeskermend wees en versigtig wees ter wille van jou kind se veiligheid. Ouderdomsgepaste aktiwiteite behoort toegelaat te word. Kinders kan nie in kokonne grootgemaak word nie. Neem net die kind se veiligheid in ag.
“Jou kind is die kosbaarste geskenk wat jy ooit kan kry, moenie dit ’n ander persoon se verantwoordelikheid maak om na jou kind om te sien nie.”
Besluit saam oor huisreëls
“Dit is nodig dat ouers saam reëls uitwerk waarmee albei tevrede is en dit konsekwent toepas. As julle nie oor spesifieke reëls saamstem nie, bespreek die voor- en nadele daarvan en die gevare wat die afwesigheid van daardie reëls kan inhou,” sê Wietske.
- Besluit wat julle gaan toelaat en wat nie toelaatbaar is nie.
- Oorweeg die beperkinge van die reëls; dalk is jou kind verantwoordelik en oud genoeg om sekere vryhede te hanteer.
- Oorweeg die gevolge wat die afwesigheid van sekere reëls kan inhou.
- Besluit op die gevolge sou jou kind nie by die reëls hou nie.
- Bespreek jul besluite met jou kind.
- Pas die reëls konsekwent toe.
Stuur ’n e-pos aan Maryna na [email protected] of aan Wietske na [email protected]
