Willie Burger kyk hierdie week na ‘n spanningsverhaal
Willie Burger kyk hierdie week na ’n spanningsverhaal
Daar is tans skynbaar geen einde aan die stroom speurrillers wat verskyn nie. Enkele jare gelede nog was Deon Meyer die enigste naam wat ’n mens te binne geskiet het as jy aan spannende speurverhale dink, maar nou klater die drukperse vrolik soos die een speurverhaal ná die ander daar uitrol. ’n Man van min belang Chris Karsten is reeds gevestig as ’n gedugte skrywer van speurrillers. Talle lesers wat geboei is deur Frats en Seisoen van sonde, en veral deur die Abel-boeke, sal opgewonde wees om te sien ’n nuwe boek deur hom het verskyn. En Karsten word net beter. Met sy reeks Abel-boeke het hy bewys dat hy die eerste vereiste vir enige speurriller, naamlik volgehoue spanning, uitmuntend kan hanteer. Karsten is ook tereg telkens vereer met ATKVpryse vir prosa en vir spanningslektuur. ’n Man van min belang behoort eweneens bekroon te word met ’n prys vir spanningslektuur. Maar hierdie roman was ook reeds die naaswenner in die Groot Afrikaanse Romanwedstryd, ’n prys wat gewoonlik nie aan populêre fiksie toegeken word nie, maar eerder aan sogenaamde “literêre” fiksie. Karsten se roman is dus een van daardie rare werke wat lesers met baie aksie, ’n goeie spanningslyn en interessante karakters enduit boei, maar wat terselfdertyd veel meer as ontspannende vermaak bied. ’n Man van min belang ondersoek hoe ons die verlede onthou, die maniere waarop ’n mens met skuld omgaan, die gevolge van die “sondes van die vaders” en hoedat hierdie sondes “besoek word aan die kinders”. Burger kyk hierdie week na ’n spanningsverhaal Enersyds is dit ’n boeiende speurroman – ’n klompie mensbeendere word op ’n afgeleë plaas in die Langkloof oopgeploeg en ’n speurder wat gemoeid is met ondersoeke na mense wat in die apartheidsera sonder taal of tyding verdwyn het, probeer vasstel wie hierdie vermoorde mense was (en natuurlik wie die moordenaar was). Die speurder, Mosman, is self ’n veteraan van die stryd teen apartheid en hy ly ook aan die gevolge van sy ontberings as vryheidsvegter. ’n Joernalis, Luther, kry die opdrag om hierdie ondersoek vir oulaas, voordat hy gedwing word om af te tree, vir die koerant te dek. Mosman en Luther se onderskeie ondersoeke bring hulle by interessante mense uit – soos Booger, die skrootmetaalhandelaar met plakkate van boksers en mooi meisies uit die veertiger- en vyftigerjare teen sy muur, en sy skoonsuster, die effens verweerde en vergete aktrise, Carlita, wat eens op ’n tyd met ’n vaal polisieman getroud was. Soos dit enige goeie spanningsverhaal betaam, samel Mosman en Luther geleidelik meer inligting in. Hul paaie kruis ook gereeld en hulle is in ’n sekere sin verteenwoordigers van ’n ouer generasie. Maar geleidelik ontrafel die verhaal ook ’n jonger generasie mense wat ten nouste geraak word deur die verlede wat hulle twee oopkrap. Luca en Ringo word gedurende die 1990’s in ’n koshuis groot nadat albei hul pa’s verloor het. Hierdie goeie vriende sou nooit kon raai hoe hulle deur hul pa’s se lewens geraak word nie. Geleidelik word Luca gedwing om te aanvaar dat sy pa, oënskynlik ook ’n man van min belang, eintlik ’n groot rol in die vorige bedeling gespeel het. Daar is al opgemerk dat die letterkunde in Suid-Afrika die rol van ’n soort “waarheids-en-versoeningskommissie” speel. Hierdie roman sluit by dergelike literatuur aan en dwing die leser op nogal onthutsende manier, nes Carel van der Merwe se Nasleep, om na te dink. Karsten se werk boei deur die spannende gegewe, maar ook omdat hy Afrikaans op ’n besonderse wyse gebruik: sy ruim woordeskat voorkom verveling. Die afwisseling tussen ’n ligte aanslag en intens emosionele tonele, spronge tussen verskillende karakters se ervarings en verskillende tye, word besonder knap gehanteer en behou die spanning enduit. Die spanning lê egter nie bloot in die ontdekking van wat in die verlede gebeur het en wie elke karakter eintlik is nie, maar eerder in hoe elkeen met die steeds ontknopende kennis sy perspektief op homself moet aanpas. ’n Man van min belang, Human & Rousseau
