Ons kyk na skuld en finansies in ons 16 Januarie-uitgawe.
André Mellet, ’n senior lektor in ekonomie by Noord-Wes Universiteit, Vaaldriehoekkampus, het begin Desember 2014 aan Vrouekeur ’n vooruitskatting gegee oor hoe die 2015- finansiële jaar daar kan uitsien.
Tanya de Vente-Bijker
Belastinginkomste
“Hierdie aanwysers soos verbruikersbesteding, groei en inflasie is belangrik om ’n begrotingvooruitskatting van belastinginkomste te maak.”
Hy sê dit word onder meer gebruik om moontlike belastinginkomste vir die jaar ten opsigte van belasting op besteding, belasting op maatskappywinste en persoonlike belasting op individue te skat wat dan die regering se begrote uitgawes beïnvloed.
Verbruikersbesteding & inflasie
In Oktober 2014 het die nuwe minister van finansies, Nhlanhla Nene, aangedui dat verbruiksbesteding vir individue na raming met 1,9% in 2014 sal groei en die groeivooruitskatting vir 2015 is 2,3%.
In 2013 was daar ’n reële groei van 2,6%.
“Hierdie lae groei dui duidelik daarop dat die verbruikersbesteding onder druk verkeer as gevolg van relatiewe hoë inflasie en hoë skuld by finansiële instellings en ander instellings,” meen André. Tydens die toespraak het die minister die inflasie vir 2015 op 5,9% geskat.
“Ten tye van die vooruitskatting het verskeie kommoditeitspryse op die internasionale markte gedaal weens lae internasionale groeiverwagtings, maar die tendens en vlak van die bruto olieprys was onseker.”
Ekonomiese groei & inflasie
André sê die reële ekonomiese groeikoers is verskeie kere gedurende 2014 afwaarts aangepas en die minister het in Oktober aangedui dat die verwagte groei vir 2014 1,4% gaan beloop en die groei vir 2015 op 2,5% geskat word. Die wêreldgroei in 2014 was traag.
“Europa het steeds baie gesukkel om te herstel ná die finansiële krisis en China se vooruitskattings vir die volgende jare is later in die jaar afwaarts aangepas. Japan het ook gedurende die derde kwartaal in ’n resessie verval ná verhoging van hul verkoopsbelasting wat hul verbruikers besteding negatief beïnvloed het,” verduidelik André.
Die monetêrebeleidskomitee het hul laaste vergadering vir 2014 laat in November gehou en die repokoers onveranderd op 5,75% gelaat.
Hy sê omdat die beleidskomitee se vergadering in November was het hulle dus meer inligting rakende die dalende kommoditeitspryse gehad as wat die Nasionale Tesourier in Oktober gehad het. Die beleidskomitee het die groei vir 2015 afgeskaal van vroeëre vooruitskattings van 2,8% na 2,5%. Die groeiverwagting vir 2014 is 1,4% teenoor ‘n groei van 1,9% vir 2013.
Die monetêre beleidskomitee het in hul laaste vergadering van 2014 die verwagte eindinflasie vir 2015 afwaarts aangepas van 5,7% na 5,3%. Die geskatte inflasie vir 2014 is ook na 5,9% verlaag. Die risikofaktore volgens die beleidskomitee is die volatiliteit van die rand en die dalende kommoditeitspryse (olie ingesluit).
Die olieprys
André sê die Organisasie van Petroleumuitvoerlande (OPEC) het ‘n baie vreemde besluit geneem deur nie hul kwota van 30 miljoen vate ‘n dag te verminder nie, maar om dit vir die volgende ses maande te handhaaf.
Hy sê hierdie vreemde besluit van OPEC om nie hul produksiekwota te verminder nie en dus nie die dalende olieprys teë te werk nie, is inderdaad goeie nuus vir inflasie. Die monetêre beleidskomitee se siening van inflasie vir 2015 van net meer as 5% is dus die meer realistiese verwagting.
